دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

توضیح آثار میرزا احمد نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا احمد نیریزی(فرزند شمس الدین محمد) » آثار میرزا احمد نیریزی »
  گفته‏ اند که میرزا احمد 99 تا 120 قرآن، 77 صحیفه سجادیه و تعداد بسیارى ادعیه، مرقع و قطعه کتابت کرده است . سنگلاخ در تذکره خود از مشاهده 120 قرآنِ وى سخن به میان آورده  و میرزاحبیب خراسانى نیز گفته است: «کسى به اندازه او کلام قدیم [ قرآن ] ننوشته است ». برخى از تذکره‏ نگاران معاصر نیز به تبع سنگلاخ، آثار او را از حدّ فزون دانسته اند . هر چند آثار بسیارى از...

شهره شدن شیرین در نکوئی (اثر شعله نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » شعله نیریزی » آثار شعله نیریزی »
 "شهره شدن شیرین در نکوئى" چو شد افسانهْ شیرین در نکویى                      وز او شد تازه ملک خوبرویى درآمد در چمیدن سرونازش                         به پا افتاد گیسوى درازش به مژگانش ز ناوکهاى خونریز                       نهاده صدهزاران خنجر تیز کشیده قوس ابرو تا بناگوش                        فکنده زلف پرچین بر سر دوش شکر بارید لعل نوش خندش                      خرام‏ آموز شد، سرو بلندش ز رخ بشکست رونق، مهرومه را                      فسون آموخت، بادام سیه را ز عارض طعنه زن شد، ارغوان را                   ز گل بخشید، زینت بوستان را ز گلبرگ جمالش، ناز مى ‏ریخت                      ...

رساله استخراج سهام و استخراج کسوف ... (اثر شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » آثار و تالیفات شمس المعالی نیریزی »
رساله استخراج سهام و استخراج کسوف و تعدیلات و تعیین ساعات طلوع فجر و نصف النهار و سایر اعمال نجومى و اسطرلاب: این رساله که خود گواهِ تبحر میرزا اسحاق شمس المعالى در علمِ نجوم است، شامل ده فصل یا بخش است: (1) طریقه استخراج سهام: سهم العباد، سهم الغیب، سهم الحوادث از قول ابوالحسن بیهقى (متوفى 565 ه . ق.) در کتاب جامع‏الاحکام از استادش عثمان جادوکار، و سهم الاسعاد و سهم القتال و سهم الامطار.     (2)...

رساله فی المصادره المشهوره لاقلیدس (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
در منابع متقدم اسلامی، چون الفهرست ابن ندیم، آثار ابوریحان بیرونی، طبقات الامم و ... از این اثر نامی برده نشده است. چنانکه از عنوان آن آشکار است و سوتر نیز احتمال داده، این رساله به‌احتمال بخشی از کتاب شرح اصول اقلیدس نیریزی است. از این رساله چندین نسخه موجود است: نسخه‌ای به شماره ۵۹۲۷ در برلین؛ نسخه‌ای به شماره ۷ /۲۴۶۸ در کتابخانه ملّی پاریس ؛ نسخه‌ای به شماره ۵/۳۳۱ در کتابخانه آصفیه حیدرآباد  و نسخه‌ای به شماره ۵۹۷ در کتابخانه...

شمس الحکمه(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 شمس‏ الحکمه: قصیده‏ اى است لامیه درباره معرفت و انس با قرآن و موضوعاتى از قبیل ثبوت وجود حقیقى، بطلان حکمت فلاسفه مادى و ... .      این قصیده در حدود 96 بیت است و معمولاً در نسخه ‏هاى خطى موجود ضمیمه فصل ‏الخطاب و یا دیگر آثار سیدقطب ‏الدین آورده شده است. بخش هایى از این منظومه را براى اطلاع ذکر مى‏کنیم:                   حمدت اللّه تعظیما و توقیرا و تبجیلا             على انوار حکمه...

فصل الخطاب(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 فصل الخطاب: نام دیگر آن حکمه العلویه و ملقب به «حکمه العارفین» است. این اثر قصیده ‏اى تائیه، بیش از شش هزار بیت عربى، آمیخته به نثر در یک مقدمه، سیزده تحمید و یک خاتمه است. موضوع آن، توحید، وحدت وجود، رد و انکار وحدت عددى، نفى اشتراک لفظى و معنوى، انتقاد شدید از فلاسفه و نادرست شمردن روش و آثار آنان است. در این باره در بخش قبل به تفصیل بحث شد. قطب ‏الدین به احتمال این...

شرح احوال و زندگانی جمال الدین محمود نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » جمال الدین محمود نیریزی(محمود بن محمد بن محمود) »
      جمال الدین محمود بن محمد بن محمود نیریزى، دانشمند و فیلسوف نامدار فارس در سده 9 - 10 ق. / 15 - 16 م. بود.      در تذکره‏ ها و کتب تراجم، بیشتر با نسبت «شیرازى» از او یاد شده  و مؤلّف هفت اقلیم، نام او را ذیل شیراز آورده است.  امّا جمال الدین محمود، خود در مقدّمه آثارش، نسبت نیریزى را در ادامه نامش ذکر کرده است.  علاوه بر آن، بیشتر منابع کتاب شناسى نیز نسبت نیریزى...

فصل فى تخطیط الساعات الزمانیه فى کل قبه او فى قبه تستعمل لها (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 فصل فى تخطیط الساعات الزمانیه فى کل قبه او فى قبه تستعمل لها:  در منابع متقدم و بسیارى از منابع متأخر، از این اثر نیریزى ذکرى به میان نیامده، با وجود این نسخه‏ اى از آن به شماره 30 / 2468 در بانکیپور موجود است . این نسخه در سال 1366 ه . ق. / 1947 م. ضمیمه الرسائل المتفرقه فى الهیئه للمتقدمین و معاصرى البیرونى چاپ شده است.        ...

کتاب فى العمل بالاسطرلاب الکروى (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 در منابع متقدم از این اثر نامى به میان نیامده است. امّا مستشرقان از جمله سیمون و سارتن به معرفى آن پرداخته‏ اند. به گفته جورج سارتن در کتاب مقدمه بر تاریخ علم، ابوالعباس نیریزى این اثر را استادانه نوشته و بهترین کتابى است که مسلمانان درباره اسطرلاب کروى تألیف کرده‏ اند. این اثر شامل چهار فصل است: الف - مقدّمه تاریخى و انتقادى ؛ ب - شرح و توضیح درباره اسطرلاب کروى و برترى آن بر اسطرلاب...

شرح احوال و زندگانی حکیم محمد کاظم نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » حکیم محمد کاظم نیریزی »
      حکیم محمدکاظم از پزشکان و دانشمندان نیریز در سده سیزدهم هجرى قمرى است.      با توجه به نسبت «شیرازى» که برخى به او داده ‏اند و اطلاعاتى که استاد اقبال آشتیانى درباره او به دست داده  و نیز گفته‏ هاى فرصت‏ الدوله درباره نوه ‏اش محمدعلى ، دانسته مى‏شود که این خاندان در شیراز اقامت داشته ‏اند.      استاد عباس اقبال در معرفى نسخه‏اى خطى از قانون ابن‏ سینا او را «محمدکاظم الحسینى المتطبب الشیرازى» خوانده و اطلاعات مفیدى...